بارها در جامعه مدرن امروزی شنیدیم که برای موفقیت به هدف و هدف گذاری نیاز داریم. به نوعی ما را به تعیین اهداف و گام‌های جلوتر تشویق می‌کنند.

همه‌ی ما اهدافی در زمینه شخصی، سلامتی و شغلی در زندگی داریم.
اما هدف‌گذاری چیست؟

هدف گذاری فقط تعیین هدف نیست.
مهم‌تر از داشتن هدف و هدفگذاری، استراتژی چگونگی رسیدن به آن است.

همه دوست دارند به پول بیشتری دست یابند، همه دوست دارند به وزن دلخواه خود برسند و… اما نکته مهم اینجاست که آیا همه می‌توانند برای رسیدن به هدف مورد نظر تلاش کنند؟ یا سبک زندگی خود را کمی تغییر دهند؟ فرایند خسته‌کننده یا دشوار رسیدن به اهداف خود را طی کنند؟ هزینه‌هایی را در این میان متحمل شوند؟

حتماً کتاب عادت‌های اتمی را خوانده‌اید، در آنجا نیز اشاره شده، اهداف برای تعیین جهت و مسیر شما مفید هستند، اما برای پیشرفت یا محقق شدن اهداف، شما نیاز به سیستم و فرایند دارید.
پس هدف‌گذاری وسیله‌ای برای دستیابی به خواسته‌ها و علایق شماست.

آنچه در ادامه خواهید خواند:

اهمیت هدف گذاري
3 نکته که قبل از هدف گذاری باید بدانید
3 استراتژی‌ اساسی در هنگام هدف گذاری
آیا می‌توانیم پیوسته به اهداف خود برسیم؟
 انواع روش‌های هدف گذاری
حوزه‌های اصلی زندگی که به هدفگذاری نیاز دارند؟

اهمیت هدف گذاري

همان‌طور که گفته شد، همه هدف دارند، اما همه به اهداف خود نمی‌رسند. هدفگذاری به بهبود عملکرد افراد کمک می‌کند. شما با هدف گذاری از شفافیت عملکرد خود آگاه خواهید شد.
تعیین اهداف در مدیریت زمان، افزایش اعتماد به‌نفس، عزت نفس، بالارفتن قدرت حل مسئله و… به شما کمک خواهد کرد. همچنین انگیزه و انرژی مناسب برای ادامه مسیر را در اختیارتان قرار می‌دهد.

3 نکته که قبل از هدف گذاری باید بدانید

پیش از هدف گذاری به درک سه بینش که مسیر موفقیت و شکست را متمایز می‌کند، بپردازید.
1- هدف خود را بشناسید.
2- خود را بشناسید.
3- اطراف خود را بشناسید.

1- هدف خود را بشناسید

یکی از کارهایی که قبل از هدف گذاری باید انجام دهید، شناخت و تعریف دقیق هدف است.
اهداف مبهم، اهدافی دست یافتنی نیستند. اینکه بخواهید «بیشتر موفق شوید» هدفی بیهوده است. تعریف موفقیت گسترده است.

به جای اینکه به طور کلی فکر کنید، آنچه را که می‌خواهید، بررسی کنید.

  بدون جزئیات، مشخص نیست که آیا هدف حتی قابل دستیابی است یا خیر. روی معنای موفقیت تمرکز کنید.

2- خود را بشناسید

مرحله دیگر پیش از هدف گذاری ، قصد خود را در نظر بگیرید.

در روان‌شناسی امروز، روان‌شناس کلیفورد ان. لازاروس می‌گوید: «شما باید علایق، توانایی‌ها و اهداف خود را ارزیابی کنید و یک فهرست دقیق از خود تهیه کنید.»

نقاط قوت خود را تقویت کنید، زیرا انتظارات غیر واقعی می‌تواند یک نبرد سخت بی‌پایان را آغاز کند.

مثلاً آرزوی بازی در ورزش تکواندو، آرزوی زیبایی است اما اگر شما یک کارمند 40 ساله‌ای هستید، الان زمان مناسبی برای این کار نیست.

3- اطراف خود را بشناسید

شناخت محیط و افراد خود قبل از هدف گذاری نیز بسیار مهم است.
مارگارت اندروز، مدرس برنامه‌های توسعه حرفه‌ای هاروارد، ‌می‌گوید: «چه چیز یا چه کس دیگری در هدف گذاری شما درگیر است و باید در مسیر قرار گیرد تا شما به هدف خود برسید.»

  حتی بهترین هدف‌ها می‌توانند با موانع غیرقابل عبور روبرو شوند. قبل از تحقق آنها، باید راه‌حلی پیدا کنید.

مثلاً خیلی از افراد می‌خواهند از هفته بعد ورزش کنند اما چه می‌شود که این کار را نمی‌کنند؟

اگر روزی 12 ساعت کار کنید، یا نزدیکترین باشگاه به شما 10 کلیومتر باشد یا… به نظر ورزش کردن ممکن نیست.

پس چالش‌ها را ابتدا شناسایی کنید و روش‌های شکست را وارد استراتژی خود کنید.

معمولاً یک چاره برای رسیدن به هدف وجود ندارد.

اگر هدف، خود و محیط اطرافتان را بشناسید، موفقیت همیشه در دسترس است.

3 استراتژی‌ اساسی در هنگام هدف گذاری

چگونه مطمئن شویم، هدف گذاری خود را، واقعاً دنبال خواهیم کرد؟
اگر این سؤال ذهن شما را هم درگیر کرده، در این قسمت 3 استراتژی مهم که در هنگام تعیین اهداف می‌توان استفاده کرد، شرح داده شده است:

1- حذف بی چون و چرا اهداف

شاید تجربه کرده باشید که همزمان به چند هدف برای خود فکر کرده یا حتی اقدام کرده باشید. احتمالاً بعد از مدتی تمرکز و انرژی لازم را برای دنبال کردن اهداف خود نداشته‌اید و خسته شدید. اینجا با مفهومی به نام رقابت اهداف رو‌به‌رو خواهید شد. رقابت هدف‌ها یک مانع بزرگ برای رسیدن به اهداف است. یعنی هدف‌ها در حال رقابت هستند و شما زمان، انرژی و تمرکز خود را باید بین آن‌ها تقسیم کنید.

یکی از استراتژی‌های مهم در هدف گذاری ، حذف بی‌رحمانه دیگر اهداف است. بنابراین شما بعضی مواقع باید هدف‌های کم اهمیت را کنار گذاشته و روی یک هدف تمرکز کنید. چون شما زمان بیشتری ندارید، پس باید انتخاب کنید کدام هدف برای شما اولیت بالاتری دارد.

2- اهداف خود را پشت هم قرار دهید

دومین تکنیک در هدف گذاری ، داشتن برنامه مشخصی برای اهداف است. زمان، مکان و نحوه انجام آن مهم است. این کار برای جلوگیری از شکاف بین اهداف و سیستم است. مثلاً در طول ماه، حداقل 30 دقیقه مطالعه در [روز] در [ساعت] و در [مکان] انجام خواهم داد.

3- یک حد بالایی تعیین کنید

ما معمولاً در تعریف هدف گذاری، حد پایینی را در نظر داریم. به طور مثال، من امروز می‌خوام یک مقاله 500 کلمه‌ای بنویسم. یعنی کاری که می‌توانم انجام دهم؛ پس فرض این است که اگر می‌توانم بیشتر از آن هم بنویسم. اما چقدر؟ از این‌رو بهتر است یک حد بالایی هم در مهارت هدف گذاری تعیین کنیم.
مثلاً من امروز حداقل یک مقاله 500 کلمه‌ای،  حداکثر یک مقاله 1000 کلمه‌ای می‌نویسم. به عبارتی حد بالا باعث حفظ پیشرفت شما می‌شود.

آیا می‌توانیم پیوسته به اهداف خود برسیم؟

هدفگذاری موثر نیازمند تنظیم و توجه محیط اطراف شما دارد. اغلب ما هدف‌های درست را در سیستم‌های نادرست به‌کار می‌بریم.

نیروهای پنهانی وجود دارند که رسیدن به اهداف را برای ما سخت یا آسان می‌کنند. همان‌طور که بخش نکات پیش از هدف گذاری اشاره کردیم، شما برای موفقیت باید محیط را برای خود هماهنگ کنید.

اگر هنوز برایتان سوال است که چگونه محیط را با اهداف خود هماهنگ کنیم؟ به دو مثال ساده دیگر در زیر توجه کنید:

عواملی مانند شلوغی یا سادگی، نشانه‌های بصری و… می‌توانند در هدف گذاری تاثیرگذار باشند.

مثلاً اگر قرار است هر روز مقدار زیادی آب برای سلامتی خود بنوشید، بهتر است که بطری آبی را همه جا همراه خود ببرید.

یا در مورد سادگی و شلوغی، به طور مثال وقتی خودم قصد مطالعه مطالب پست‌ها و وبلاگ‌های دیگران را دارم؛ با باز کردن چندین بلاگ، نمی‌توانم حتی یک مطلب را با دقت و تمرکز بخوانم، چون صفحه مقابل من شلوغ است و هدف مطالعه من احتمالاً ‌بی‌نتیجه بماند.

 انواع روش‌های هدف گذاری

تا اینجا با تعریف هدف گذاری ، اهمیت هدفگذاری و نکات لازم آشنا شدید. اما شاید با خود بگویید که، هدف‌هایی که تعیین کرده‌اید چرا هیچ‌وقت اتفاق نیافتاد؟ باید گفت شاید از روش‌های هدفگذاری آگاه نیستید. مدل‌های هدف گذاری در دستیابی به اهدافتان به شما کمک می‌کند.

در این بخش انواع روش‌های هدف گذاری نام برده شده است.
نکته مهم این است که شما در یک مدل موفق نشدید، به معنی این نیست هدف گذاری را کنار بگذارید. باید روش دیگری را انتخاب و امتحان کنید.

1- روش SMART

بهترین و متداول‌ترین روش‌های هدف گذاری، روش SMART (اسمارت) است.

SMART مخفف کلمات، Specific  (مشخص)، Measurable (قابل اندازه‌گیری)، Attainable (قابل دستیابی)، Relevant (مرتبط) و Time Bound (زمان‌بندی شده) است. این کلمات ویژگی‌های اهداف شما را بیان می‌کند؛ یعنی هدف شما با داشتن این ویژگی در روش اسمارت سریع‌تر اتفاق می‌افتد.

اگر قصد هدف گذاری دارید و به دنبال بهترین روش هستید مطلب زیر را از دست ندهید:

2- روش HARD

یکی دیگر از روش‌های علم هدف گذاری، روش HARD است. HARD نیز مخفف کلمات Heartfelt (خواستن قلبی)، Animated (تصویر‌سازی)، Required (ضرورت) و Difficul (دشوار) است.

3- روش SPIRO

روش SPIRO مدل دیگری از هدف گذاری است. روش SPIRO سال 1972 معرفی شد. این کلمه اختصار یافته کلمات، Specificity (اختصاصی)، Performance (عملکرد)، Involvement (مشارکت)، Realism (واقع‌گرایی) و Observability (قابل مشاهده) است. این مدل برای اهداف گروهی مناسب و مفید است.

4- روش EXACT

Exact  یکی از روش‌های مهارت هدف گذاری است. این کلمه نیز از اختصار کلمات زیر تعریف شده است:
Explicit (صریح)، Assessable (قابل ارزیابی)، Challenging (قابل چالش) و Time framed (چارچوب زمانی).
معمولاً برای هدف‌های کوتاه مدت و زمان‌دار مناسب است.

حوزه‌های اصلی زندگی که به هدف گذاری نیاز دارند؟

در ابتدا مطلب ذکر کردیم که همه ما در حوزه‌های مختلفی اهداف و آرزو داریم. در این قسمت به چند مورد از مهم‌ترین قلمرو‌های زندگی که به مهارت هدف گذاری نیاز دارند، می‌پردازیم:

• هدف گذاری تحصیلی

هدفگذاری تحصیلی لزوماً برای دانش‌آموزان یا دانشجویان نیست. اگر بخواهید هر چیزی یاد بگیرید، این مهارت می‌تواند به شما کمک کند. هدف گذاری به آموزش بهتر و پیشرفت شما کمک می‌کند.

• هدف گذاری شغلی

اگر می‌خواهید در محل کار خود ارتقا پیدا کنید، یا به کسب و کار خود کمک کنید و... با هدف گذاری این مسیر را هموارتر خواهید کرد.

• هدف گذاری مالی

برای داشتن وضعیت مالی مناسب و بهبود آن، برای اینکه مشکل مالی نداشته باشید و همین‌طور برای رسیدن به وضعیت اقتصادی مورد نظرتان تعیین اهداف در این حوزه بسیار مهم است.

• هدف گذاری سلامتی

اگر در فکر تغذیه مناسب، وزن ایده‌ال خود، برنامه ورزشی و… هستید، باید بدانید که با مهارت هدف گذاری به آن خواهید رسید.

• هدف گذاری توسعه فردی

تلاش برای بهبود نقاط قوت خود و مهارت‌های نرم همچنین برطرف کردن نقاط ضعف خود را، هدف گذاری بهبود فردی می‌توان نامید.

در این مطلب به موضوع هدف گذاری چیست ، اهمیت آن و همچنین استراتژی‌های مهم برای عملی کردن هدف گذاری در آینده پرداخته شد. امیدوارم برایتان مفید بوده باشد. اگر شما هم نکته یا تجربه‌ای از هدفگذاری دارید، برای ما بنویسید.